Unidade do paciente

Chamámoslle unidade do paciente ó espázo da habitación, mobiliario e marerial que utiliza o paciente durante a súa estancia no centro.

Nas habitacións con máis dunha cama, illamos  cada unidade mediante unhas cortinas ou biombos para asegurar a intimidade de cada un.

As habitacións individuais, débense preservar para os illamentos dos pacientes que o precisen, por risco de contaxio, por risco de ser infectado facilmente (pacientes inmunodeprimidos), ou por algún tipo de trastorno psíquico que represente perigo para o resto dos pacientes.

As unidades do paciente deben cumplir todas cunha serie de características

• O numero de camas non será maior de catro por habitación, dispoñendo dun metro como mínino de distancia entre as camas para facilitar a atención ó paciente tanto dende os laterais como dende os pés da cama. 
• Ser o suficientemente amplas para poder realizar as tarefas de limpeza e desinfección con facilidade.
• Deben dispor de tomas de osíxeno e sistemas de vacío fixos na cabeceira da cama de cada paciente.
• Un sistema de comunicacíón co control de enfermaría inmediato, o timbre. 
• Ter unha luz e ventilación axeitadas.
• Posuír un aseo completo por habitación, cunha porta de fácil acceso,provisto dun timbre. O aseo estará adaptado para que pacientes con discapacidades físicas poidan desenvolver as súas actividades de hixiene da maneira máis autónoma posible. 

O entorno no que se atopa o paciente, resulta bastante importante en canto á resposta ó tratamento, por iso polo xeral, as habitacións deben ser espazosas, tranquilas, soleadas, deben estar limpas e ordeadas, para que os nosos pacientes se atopen o máis cómodos posibles durante a súa estancia hospitalaria. 

Norovirus.

É un virus do ARN da familia Caliciviridae, sendo o causante do 50% dos brotes de gastrointerite nos EEUU.
Afecta a persoas de todas as idades e é transmitido por alimentos contaminados por augas fecais e polo contacto persoa a persoa. Os brotes de Norovirus adoitan darse en comunidades pechadas e semipechadas, como por exemplo os hoteis, hospitais, crucerios, restaurantes, etc... donde unha vez que o virus foi introducido, a infeción transmítese con moita rapidez, polo xeral pos consumir alimentos contaminados co Norovirus, por tocar supeficies ou obxectos contaminados e logo levar as mans a boca ou o tocar a persoas xa infetadas.
Esta infeción tamén se coñece co nome de "intoxicación alimenticia" ou "gripe estomacal", pois o Norovirus adoita afectar o estómago e os intestinos causando a enfermidade coñecida como gastrointerite. 

Os SÍNTOMAS máis comúns son:

• diarré 
• vómito
• naúseas
• cólicos estomacais

Outros menos comúns son:

• febre baixa
• calafríos
• dor de cabeza
• dores musculares
• sensación de cansanzo

Polo xeral non é unha enfermidade grave, e os infetados adoitan sandar en 1- 2 días, sendo as persoas infectados moi contaxiosas.
Contra este tipo de infecíón  non hai ningún tipo de vacina que axude a previr o seu desenvolvento, nin tampouco medicamento, posto que os antibióticos só combaten bacterias non virus. A mellor maneira de previr a sua aparición é:

 

       - Practicando unha adecuada hixene de mans.
       -Practicar medidas de precaución nas cociñas.
       -Non preparar alimentos cando se teña a infeción.
       -Limpar e desinfectar as superficies contaminadas.
       -Lavar ben a roupa.

Avance na investigación contra as infeccións intrahospitalarias

No seguinte vídeo coñeceremos un novo producto proposto por investigadores israelís para erradicar a nivel mundial a resistencia dos xermes aos antibióticos. Esperamos que vos sirva de fonte de información.

SARM: Staphylococcus Aureus Resistente a Meticilina

As cepas de S.A. que expresan o xen mecA denomínanse Staphylococcus aureus resistente a meticilina (SARM/ MRSA). A transcendencia clínica deste microorganismo radica en que dificulta moito o tratamento das infeccións que produce e obriga a establecer unha serie de medidas de control no ámbito nosocomial.
SARM é un S.A. resistente a tódolos betalactámicos incluindo cefalosporinas e carbapenemes, e normalmente tamén a aminoglucósidos, eritromicina, clindamicina, tetraciclinas, sulfamidas, quilononas e rifampicina. Pero aínda así, detéctase unha certa sensibilidade aos glucopéptidos.

Os métodos utilizados para a detección de SARM no laboratorio baséanse na modificación das condicións de cultivo para facilitar a expresión das cepas con resistencia a meticilina. A temperatura de incubación redúcese a 35 ºC, apórtase NaCl ao medio de cultivo e prolóngase o tempo de incubación a 24 h. Actualmente tamén se dispón de métodos de diagnóstico rápidos fenotípicos, como por exemplo a aglutinación con anticorpos monoclonais específicos ou xenómicos, como a reacción en cadea da polimerasa (PCR ) xa que detecta o xen mecA.
SARM preséntase normalmente no ámbito hospitalario causando brotes nosocomiais ou, con menor frecuencia de forma espóradica. A introducción do SARM no hospital prodúcese xeralmente a través do denominado caso índice. Unha vez no centro, este tipo de Staphylococcus pode transmitirse de forma limitada dando lugar a unha situación de endemia, ou diseminarse moi rápido por todo o hospital provocando un brote epidémico.
As medidas de control do SARM baséanse na epidemioloxía desta infección, e ten como obxectivo limitar a diseminación nosocomial do miroorganismo.

Absceso causado por S.Aureus resistente a meticilina:

Infeccións urinarias

Hoxe, ímolo dedicar ás infeccións urinarias, unha enfermidade nosocomial moi frecuente nos hospitais ocasionadas polas sondas vesicais, ainda que tamén incrementan as súas probabilidades de aparición outros factores como a idade, a diabetes, a menopausa, a retención urinaria, os cálculos renais, embarazo...

As infeccións urinarias son causadas por xérmenes, que en condicións normais, desfaríamonos deles sinxélamente, mais certas afeccións aumentan o risco de padecer infeccións urinarias. As mulleres ténden a contraer esta afección con máis frecuencia que os homes, porque a uretra é mais curta e está máis preto do ano.


Os síntomas frecuentes das infeccións urinarias ou cistite, son a necesidade urxente e frecuente de urinar, picazón da uretra, rubor vaxinal, dor ó urinar, cor e olor anormal da urina, febre, escalofríos, vómitos, nauseas...

O diagnóstico farase mediante un exámen físico, análise e cultivos de urina, unha citoscópia, e unha urigrafía:

• O examen físico, consiste en palpar a zona abdominal detectando dor ou rubor.
• Co análise de urina imos etectar si a urina posúe algún axente infeccioso.
• Nos cultivos de urina, identificamos que tipo de bacteria é a causante.
• A citoscópia e a ecografía  permítenos observar o estado da uretra e vexiga.
• E a uigrafía permítennos detectar alteracións na secreción urinaria dende os rils, ata a vexiga.

As infeccións urinarias son bastante molestas, mais o tratamento adoita ser efectivo.

Vaxinosis bacteria.

A vaxinosis bacteria é a causa máis común de infeción vaxinal (vaxinitis). O síntoma maís común da VB adoita ser unha unha anormal secreción vaxinal con desagradabel cheiro a peixe. Nerbergantes máis da metade dos mulleres non teñen ningún tipo de sintomatoloxía.
Os microorganismos relacionados con este tipo de infeción son a Gardnenella vaginales, Mobiluncus, bacteroides e Mycoplasma.
A maioría dos casos adoitan darse en  mulleres sexualmente activas, entre 15 e 44 anos, especialmente tras o contacto cunha parella nova. O uso do preseravtivo non parece ser efectivo e aínda que sexa adquirido por contacto sexual non está clasificada como enfermidade de transmisión sexual (ETS).
Pode ser curada con antibióticos como metrodinazol e tetraciclina.

Aquí vos deixo este vídeo para máis e mellor información. 

 

Reaccións adversas asociadas ao uso de guantes

Os guantes poden producir fenómenos alérxicos, tanto ao látex como aos diferentes lubricantes que teñen incorporados.

-DERMATITIS DE CONTACTO IRRITATIVA:
É a dermatitis máis frecuente e caracterízase pola aparición de zonas irritadas na pel, fundamentalmente nas mans dos portadores de guantes. Estas reaccións non inmunolóxicas débense ao efecto irritativo de lavados repetidos de mans, uso de deterxentes ou polo polvo engadido aos guantes.

-DERMATITIS ALÉRXICA DE CONTACTO:
É unha reacción de hipersensibilidade retardada, que aparece un ou dous días despois do contacto co guante e desaparece despois duns días se desapareceu o contacto co alérxeno. Está producida polos aditivos químicos empregados comunmente na fabricación dos productos de látex: aceleradores da vulcanización que facilitan a flexibilidade e elasticidade (tiuranos, carbamatos, tiurea, etc.) e antioxidantes que facilitan a resistencia do látex.

Neste caso, os guantes que se deben utilizar son:

• Sintéticos, como o vinilo ou nitrilo.
• Tricapa, formados por unha capa externa de látex, unha capa intermedia formada por unha mezcla de látex e material sintético (nitrilo) e unha capa interna, que é a que está en contacto coa man, composta de material sintético (nitrilo).

-REACCIÓNS DE HIPERSENSIBILIDADE INMEDIATA (ALERXIA AO LÁTEX):

 Son reaccións inmunolóxicas, mediadas por IgE e producidas polas proteínas do látex. Aparecen 10 a 15 minutos despois do contacto con látex e cursan con picor, enroxecemento e habóns nas zonas de contacto. A urticaria de contacto é a manifestación máis frecuente e precoz da alerxia ao látex, especialmente en persoal sanitario. Debido ao aumento no uso de guantes de látex, a urticaria de contacto aparece cada vez con maior frecuencia.

A inhalación de partículas de látex fixadas ás partículas de polvo que levan os guantes e que poden permanecer en suspensión, facilita a permanencia de alérxenos no ambiente e pode producir rinitis e asma nas persoas sensibilizadas ao látex. A maioría destes pacientes son atópicos, con historia previa de rinitis ou asma alérxico por pólenes, ácaros ou epitelio de animais. Non obstante, a rinitis e o asma por látex poden aparecer como un fenómeno illado en suxeitos sen antecedentes alérxicos.
As persoas alérxicas ao látex poden presentar anafilaxia tras o contacto con obxectos de látex, como catéteres, preservativos, cánulas para enemas, ciruxía de intervención dental, exploración xinecolóxica, etc.

Neste caso, os guantes que se han de empregar serán sintéticos (neopreno).

Staphylococcus Aureus:Resistencia a os antibióticos

Staphylococcus Aureus desenvolveu mecanismos para sobrevivir aos B-lactámicos e outros fármacos. A comezos da segunda década do século XXI, máis do 80% das cepas de S.Aureus son resistentes a penicilina.

• S.A. resistente a vancomicina: éste aislouse en Xapón, Estados Unidos e ouotros países.Esta resistencia dáse en pacientes que estiveron cun tratamento prolongado de vancomicina; e, este tipo de resistencia está relacionada cun incremento na síntese da parede celular e non aos xenes van enterocócicos como se creía.
• A resistencia de S.A. a antimicrobianos como tetraciclinas, eritromicina, e aminoglucósidos entre outros, está mediada por plásmidos.
• A resistencia a meticilina, nafcilina e oxacilina é independente da producción de B-lactamasas; e está codificada e regulada por unha serie de xenes que se atopan na rexión do cromosoma de S.A. chamada Staphylococcal cassette chromosome mec ( SCCmec, casete cromosómico estafilocócico). Existen varios tipos de SCCmec, los de tipo I, II y III asócianse con infeccións intrahospitalarias e poden conter xenes que codifiquen a resistencia para outros antimicrobianos. Os SCCmec de tipo IV estás relacionados con cepas de SARM extrahospitalarias.

Resistencia a los antibióticos:

     

Sistema inmune

O sistema inmunolóxico é o encargado de defender o noso organismo ante calquer ataque do exterior.
Pra iso contamos cunha serie de barreiras externas que nos axudan a previr a entrada destos microorganismos, como son a pel, as mucosas, as pestanas, a suor... pero... ¿e a nivel sanguíneo?
¿que pasa se os microorganismos conseguen entrar no interior do organismo?¿Como actúan as células ante un axente patóxeno?
Pra darlle resposta a estas preguntas, adxúnto un vídeo onde se explica de maneira sinxela a inmunidade que nos caracteriza:

Guantes. Razóns para utilizalos.

Os guantes constitúen unha medida de protección cuxo uso se xeralizou no medio sanitario a partir da década dos 80 coa implantación das precaucións universais, pero a utilización inadecuada ou indiscriminada dos mesmos conleva riscos, tanto para os pacientes como para o persoal, que poden reducir ou eliminar o seu efecto protector.

RAZÓNS PARA USAR GUANTES

-Son unha barreira protectora para previr a contaminación das mans cando se toca sangue, fluidos corporais (excepto o súor), secrecións, membranas mucosas e pel non intacta (erosións, eczemas, etc.).

-Empréganse para reducir a probabilidade de que os microorganismos presentes nas mans do persoal se transmitan aos pacientes durante os procedementos invasivos (catéteres vasculares centrais e periféricos, catéteres vesicais, etc.).

-Os guantes empréganse para reducir a probabilidade de que as mans do persoal sanitario contaminadas con microorganismos dun paciente poidan transmitilos a outros pacientes (infeccións cruzadas. Ex.: pacientes colonizados con bacterias multirresistentes ou calquera outro tipo de illamento de contacto).

O antibiótico ideal.

• Debería de ser activo frente os xermes contaminantes, potencialmente perigosos. A literatura permitenos prever cales son eses xérmes que se han de combatir en función do tipo de intervención quirúrxica e a sua sensibilidade ó antibiótico. 
• Deberáse ter en conta a ecoloxía do sector hospitalario en cuestión, pra coñecer os axentes bacterianos encontrados, así como as cepas resistentes locais.
• Non debería favorecer o desenrolo de resistencias bacterias e debería de modificar o menos posible o ecosistema, pra impedir a selección de xermes resistentes ou de levaduras.
• Evitaránse os antibióticos que adoiten formar a aparición de mutantes por modificacións cromosómicas, como a rifampicina ou as quinolonas.
• A difusión tisular do antibiótico debe permitir obter concentracións tisulares eficaces nos texidos, que poden ser contaminados ata o final da intervención.
• A toxicidade debe ser o menos elevada posible, excluíndo a priori os axentes que presentan risco tóxico imprevisibel e grave, independentemente da dosis, como os fenicoles e as sulfamidas. Ademáis débese de valorar o risco alérxico.
• O fármaco non pode intervir na acción dos productos de anestesia, en particular cos relaxantes muscuslares ( polimixinas, aminoglúcidos).
• A antibioticoterapia debe ser o máis económica posibel.
• A vida media dun antibiótico debe ser o suficientemente longa pra permitir que se manteñan tasas elevadas durante toda a intervención, evitando así a necesidade de inxecións preoperatorias.
• A administración do fármaco debe ser IV e preferentemente no momento da anestesia.

Bacterias implicadas nas infeccións: Staphylococcus aureus

STAPHYLOCOCCUS  AUREUS

El Staphylococcus aureus é unha bacteria anaerobia facultativa, gram positiva, productora de coagulasa, catalasa, inmóbil e non esporulada. Atópase distribuida por todo o mundo e pode xerar un gran numero de enfermidades que van,dende infeccións cutáneas e das mucosas relativamente beningnas como por exemplo, foliculite, forunculose o conxuntivite; ata enfermedades de risco vital como abscesos profundos, osteomielite, meninxite, sepsis,endocardite ou neumonía.

Na actualidade este microorganismo atópase como o principal causante das infección nosocomiais, e isto débese en parte,ao feito de que esta especie habita tanto nas mucosas como na pel dos seres humanos, o que fai que sexa fácil,penetrar no torrente sanguíneo do paciente a través de feridas cirúrxicas por medio do contacto directo ou indirecto co persoal sanitario, cun obxecto contaminado ou incluso con outro paciente.

As cepas habituais de esta bacteria son resistentes á penicilina, polo que os antibióticos máis eficaces para combatilos son os aminoglucósido, as cefalosporinas, a oxacilina ou a nafcilina.

O principal grupo se risco son pacientes hospitalizados ou inmunocomprometidos. Pénsase que cerca de 2 mil millón de persoas foron colonizadas por este microorganismo, e é que, de feito, os seres humanos somos un reservorio natural de S.Aureus. Esta bacteria forma parte da microbiota normal do ser humano e os seus lugares de colonización selectiva son: as narinas, os pregues intertrixinosos, o perineo, as axilas e a vaxina. As persoas colonizadas teñen un maior risco de sufrir infeccións, e a colonización dáse preferentemente en:

1. Persoas con diabetes tipo 1.
2. Usuarios de drogas intravenosas .
3. Pacientes con hemodiálise .
4. Pacientes cirúrxicos .
5. Persoas con SIDA .

Hai unha serie de factores de risco que predispoñen a infeccións graves por S. Aureus :

• Defectos na quimiotaxis de leucocitos ( como por exemplo Síndrome de Down )
• Defectos na opsonización por anticorpos
• Defectos na fagocitose
• Lesións cutáneas
• Presenza de corpos extraños
• Infección por outros axentes
• Algunhas enfermidades crónicas
• Consumo de antibióticas

Coidados das úlceras por presión

Tras comentar as úlceras por presión e a súa prevención, imos enfocar os coidados necesarios que se deben levar a cabo trala aparición deste tipo de lesións.

En primeiro lugar, e como norma xeral en tódo tipo de lesións, xa sexan nosocomiais ou non, debemos proporcionar tódalas medidas preventivas necesarias, pra evitar a súa posterior evolución e a propagación das mesmas.    
                                                                   
Unha vez, tomadas as medidas de prevención axeitadas, debemos valorar o estado físico da lesión:  as secrecións (escasas , profusas, purulentas, hemorráxicas ou serosa) a dor, os signos de infección local (o exudado purulendo, o mal olor, bordes inflamados, ) a febre.... logo identificar o estadío no que se atopa a úlcera.
     Existen catro estadíos:
         Estadío I : Tecido arubiado, ruborizado, que non mellora co cambio de posición
         Estadío II: Aparecen ampolas na rexión ruborizada.
         Estadio III: Apertura da pel, aparición da ferida.
         Estadio IV: Evolución da ferida cara o interior.

Logo, procedemos á retirada dos esfácelos, é dicir, á desbridación do tecido necrotizado. E pra isto podemos levar a cabo catro tipos de desbridamento:

DESBRIDAMENTO MECÁNICO: Trátase dunha técnica non selectiva e traumatica. Mediante a irrigación, a presión da ferida ou o uso de apósitos humedecidos, que ó secar pasadas 4- 6 horas adhírense ó tecido necrotizado e son arrancados ca súa retirada. Na actualidade, ésta técnica esta en desuso.

DESBRIDAMENTO CORTANTE: Deberá realizarse por planos e en diferentes sesións (salvo o desbridamento total en quirófano), sempre comezando pola área central. Ante a aparición de dor, é recomendable o uso dun xel analxésico (lidocaína 2%)

DESBRIDAMENTO ENZIMÁTICO: Utilízase cando non existen signos de infección, e utilízanse productos enzimáticos (proteolíticos, fibrinolíticos...) que poden usarse como axentes de detersión química dos tecidos necróticos, por exemplo, a colaxenasa.

DESBRIDAMENTO AUTOLÍTICO: Lávase a cabo pola acción de tres factores: a hidratación da úlcera, a fibrinólise, e a acción das enzimas endóxenas sobre os tecidos desvitalizados.
É a fórma máis selectiva e atraumática para o paciente pero ten unha acción máis lenta.

Logo prodecemos  limpeza da lesión, para a cal utilizaremos soro salino. Debemos realizar unha presión de lavado efectivo pra facilitar o arrastre dos detritus, basterias...  

Por último colocamos un apósito axeitado. Existen varios tipos de apósitos según as aportacións que necesite cada lesión, e que permita manter de maneira contínua o leito da lesión, mantendo unha humidade e unha temperatura axeitada.

Hixiene de mans. Importancia

Para concenciar e informarvos máis visualmente, aquí vos deixamos uns vídeos sobre a importancia do lavado correcto de mans:

Clostridium: manifestacións clínicas e diagnóstico

As principais manifestacións clínicas das infeccións nosocomiais por Clostridium Difficile son: diarrea, hipertermia e dor abdominal.

• A diarrea é o síntoma cardinal, adoita ser acuosa, con moco, verdosa e fedorenta.
• A hipertermia é tamén frecuente e aparece nun 80% dos casos, xeralmente de pouca intensidade.
• A dor abdominal preséntase nun 70% dos pacientes e pode oscilar entre leves cólicos a unha dor intensa similar á dor abdominal aguda.
• A leucocitosis é frecuente e, en ocasións poden observarse reaccións leucemoides con recontos leucocitarios totales arredor de 20.000-40.000/µl.
• No 50% dos casos obsérvanse claras seudomembranas na sygmoidoscopia.
• Excepcionalmente aparecen manifestacións extraintestinais como: artrite séptica, abscesos esplénicos ou bacteriemias.

As complicacións da diarrea por C.D. son pouco frecuentes, pero no caso de que sucedan precisan un tratamento rápido para evitar a súa alta mortalidade, que é dun 68% dos casos, sobre todo na poboación anciá. Entre as complicacións pódense atopar:

1. Deshidratación
2. Alteracións hidroelectrolíticas
3. Acidosis
4. Hipotensión
5. Shock séptico
6. Anasarca hipoalbuminémica grave
7. Megacolon tóxico: que tamén adoitan precisar ciruxía con colectomía.
8. Perforación do colon: que precisaría tratamento cirúrxico urxente.

O diagnóstico dunha infección por Clostridium Difficile obtense coa demostración da presencia de citotoxinas de C.D. nas mostras fecais. O método de referencia é o test de citotoxicidade da tóxina B en cultivos celulares que son capaces de detectar unha pequena cantidade de toxina nas heces, cunha sensibilidade e especificidade elevadas. Por rapidez e por motivos económicos, o método máis usado é o enzimoinmunoanálise ( ELISA).

É importante en anciáns unha adecuada hidratación e a correción das alteración hidroelectrolíticas. Deben evitarse o uso de axentes antiperistálticos e opioides, xa que favorecen á permanencia das esporas na luz do colon.

Infeción necrosante.

É un tipo de infeción bacteriá rara, pero moi grave que pode destruír os músculos, a pel e o texido subxacente.

Este tipo de infección pode ser causada por diferentes tipos de bacterias, incluídas tanto as bacterias consumidoras de osíxeno (aeróbias) coma as que escapan del (anaerobias).
Unha infeción necrosante dos texidos blandos grave, e polo xeral mortal é a causada por Streptococcus pyogenes, algunhas veces denominado "bacteria necrosante".

Esta infeción desenrólase cando as bacterias entran no corpo, polo xeral a través dunha ferida menor ou dunha raspadura. As bacterias comezan a multiplicarse e a liberar sustancias nocivas, denominadas toxinas, as cales destruen os texidos e afetan o fluxo sanguíneo da zona. A medida que o texido morre as bacterias  van ingresando no sangue e diseminanse rápido por todo o corpo.


SÍGNOS E SÍNTOMAS. 

• Unha pequena protubernacia ou mancha roxiza e dolorosa  na pel.
• Cambios nunha área, similar a un hematoma, moi dolorosa que medra de foram acelerada , nalgúns casos en menos dunha hora.
• O centro pode tornarse de cor negra e morrer.
• A pel pode abrirse e supurar líquido.

Tamén se poden presentar outrso síntomas como:

• sensación xeral de malestar, febre, sudoración, calafríos, naúseas, mareo, debilidade, shock, etc.

O TRATAMENTO inmediato para previr a morte serían :

•  Antibiótico de potente expectro (IV).
•  Ciruxía pra abrir e drenar a ferida e retirar o texido morto.
• Medicamentos especias denominados inmunoglobulinas (anticorpos) de donante.

Esta infeción pode presentar varias COMPLICACIÓNS como que a infeción se disemine por todo o corpo, causando unha infeción no sangue (sepsis), a cal pode chegar a ser mortal. Cicatrización e desfiguración, pérdida ou incapacidade pra empregar o brazo ou a perna e no peor dos casos a morte.

Pra previr esta enfermidade e imprescindible limpar sempre, completamente a pel despois dunha cortadura , raspadura ou lesión cutánea. 

Prevención das úlceras por presión

O primeiro paso para a prevención de úlceras por presión é a valoración do risco que ten o paciente de padecer unha, para iso, acudimos á Escala de Braden:

Nesta escala a enfermeira/o evalúa o risco do paciente de padecer unha upp no momento do ingreso, e dependendo da puntuación final, tomaranse unhas u outras medidas de prevención, ou ben para que non aparezan no caso de haber risco, ou ben para que a súa evolución sexa o máis exígua posible. As medidas de prevención son tales como: Colocar un colchon antiescaras, realizar cambios posturais 3 veces ó dia, e manter os coidados da pel.... entre outros que se resumen no seguinte vídeo: 

Caso Clínico: Infección por SERRATIA MARCESCENS

Considerando que a serratia marcescens é un bacilo oportunista cunha presentación atípica, débese ter presente como posible axente etiolóxico sobre infeccións de patoloxías crónicas como a tuberculose, onde o mal estado xeral e o debilitamento do sistema inmunolóxico, facilitarían a súa presenza.

Serratia Marcescens
A serratia marcescens é un bacilo gram negativo, anaerobio facultativo, oxidasa negativo, pertencente á familia enterobacteriacea, que medra abundantemente en agar chocolate, agar sangue, agar Mc Conkey; produce colonias que poden ser pigmentadas, xa que xera un pigmento vermello chamado Prodigiosina.
Preséntase como un axente nosocomial e é a transmisión de persoa a persoa a máis importante forma de diseminación, polo que as campañas de asepsia de mans, control de potabilización da auga e asepsia de instrumentos hospitalarios son de gran importancia.
Poden atoparse colonizando a flora intestinal, tracto respiratorio, tracto urinario, aparato cardiovascular, en ambientes e reservorios pobres en nutrientes como a auga potable, cañerías e insumos hospitalarios como xabóns, antisépticos, etc.
A súa adquisición é maioritariamente hospitalaria, especialmente na unidade de terapia intensiva, sendo as secrecións respiratorias, feridas e ouriños os sitios máis frecuentes de colonización.
Clínicamente, as bacteriemias por serratia marcescens preséntanse con maior frecuencia en pacientes con enfermidade de base como: diabetes, neoplasias, insuficiencia renal crónica. En canto ao tratamento quimioterápico, as cefalosporinas de terceira xeración, os aminoglucósidos e as quinolonas serán os antibióticos de elección no tratamento da infección por serratia.

PRESENTACIÓN DO CASO CLÍNICO
Paciente diagnosticada un ano atrás de tuberculose, que recibiu tratamento durante 9 meses en forma discontinua. Logo de 30 días sen recibir tratamento, comeza con episodios febriles vespertinos intermitentes, durante un mes de evolución.
Actualmente consulta por tose e expectoración hemoptoica.
Taquicárdica, lucida, hipotensa, disneica, fascie descomposta e hipotrofia das diferentes masas musculares.
Á inspección do aparato respiratorio obsérvanse escápulas levemente aladas con hipotrofia das diferentes masas musculares; a expansión torácica está disminuida en vértices e bases, auscúltanse estertores finos; auscultación da voz: pectoriloquia, ademais compromiso cardiovascular con ingurxitación iugular, con R1R2 hipofonéticos.
A radiografía evidencia: múltiples cavitacións, algunhas calcificadas; intenso infiltrado retículo nodulillar en ambos campos pulmonares, compatible con: tuberculose pulmonar bilateral e fibrosis intersticial.
Baciloscopia: negativa.
Urocultivo: negativo.
Cultivo para bacilo ácido alcohol resistente: negativo.
Cultivo de esputo: Serratia marcescens como única flora.
Antibiograma: resistente a cefalosporina de 1ª xeración. Fosfomicina.
Sensible a:
Ofloxacina
Ácido nalidíxico
Cefixima
Cefuroxima
Ciprofloxacina
Cotrimoxazol
Aztreonam

Na fotografía nº 1 apréciase o crecemento como única flora en agar chocolate de serratia marcescens identificada bioquímicamente, pola morfoloxía das colonias e a súa pigmentación.

O caso presentado trátase dunha paciente con signos e síntomas crónicos característicos de tuberculose.

Interpretamos que actualmente a febre pode deberse á infección por serratia marcescens con episodio bacteriemia e a expectoración hemoptoica, á presenza desta bacteria no material muco purulento expectorado chamado prodigiosina.

O caso non se presentou como unha infección intrahospitalaria, nin causando brotes epidémicos, xa que é un caso illado e de achazgo casual, pero sí se presentou nun paciente inmunocomprometido.

O tratamento realizado en base ao cultivo e antibiograma foi con ciprofloxacina 1.500 mgr/día.

Logo do tratamento, a paciente evolucionou favorablemente.

                                                                                                                                                                                  

Bacterias implicadas nas infeccións: Clostridium

CLOSTRIDIUM DIFFICILE

Clostridium Difficile é un bacilo anaerobio, gram positivo e esporulado, descrito por primeira vez en 1935, aínda que a relación entre este organismo e a diarrea asociada a antibióticos non se realizou ata finais de década dos anos setenta.

A incidencia da infección por C.D. foi aumentando progresivamente nas últimas décadas e na actualidade considérase a primeira causa de diarrea nosocomial en países desarrollados, nos que hai grandes dificultades para a súa erradicación no medio hospitalario.

Os pacientes anciáns atópanse especialmente predispostos polos cambios do aparato dixestivo asociados á idade xunto coas características propias do envellecemento, e esta población, é a principal afectada, ata un 80% dos casos.
A secuencia para o desenvolvemento de diarrea por C.D. é a seguinte:

1. Alteración da flora intestinal
2. Exposición e colonización por Clostridium Difficile.
3. E finalmente a producción de enzimas que indican reacción inflamatoria aguda

A infección por C.D. pode producir un amplo número de manifestacións clínicas, dende portadores asintomáticos hasta diarrea leve-moderada, colitis pseudomembranosa e incluso megacolon tóxico.

O período de incubación da enfermidade tras a colonización non está claro, pero estímase que sudece en menos dunha semana.

A existencia de portadores asintomáticos é moi frecuente entre os pacientes hospitalizados, afecta ata un 10-16% destes.

Infección cirúrxica

É unha complicación que se orixina a través dunha intervención cirúrxica ou dunha incisión.Os organismos que invaden os tecidos vivos son patóxenos. Estos poden ser bacterias, virus, parásitos e fungos.

Hai dous tipos de infección cirúrxicas:

•  Infección superficial: tipo de infección que se da superficilamente como na pel, tecido celular subcutáneo, fascia e músculo.
• Infección profunda: tipo de infección que se da no interior do corpo, nun determinado órgano que foi manipulado durante o procedemento operatorio.

Según a súa extensión pode ser:

• Local : abscesos, granulosa.
• Rexional: linfaxite-adenite.
• Sistemática : sepse.

 

 Os factores causantes deste tipo de infección poden ser:

• ENDÓXENOS: idade, enfermidades preexistintes, diabetes, obesidade, duración da hospitalización, operación abdominal (depende do sitio do abdome), lesións malignas, desnutrición o tabaquismo, unha flora polimicrobiá.

• ESÓXENAS: duración da operación, perforación das luvas, procedementos de urxencia, contaminación polo aire, unnha flora micromicrobiano. 

O proceso de infección abarca 3 etapas : INVASIÓN, LOCALIZACIÓN E RESOLUCIÓN  as cales conducen a recuperación. Esta nervergantes pode retroceder cara a extensión da infección.
As características, a calidade invasora do microorganismo causal, son de moita importancia na prevención e no tratamento, o cal adoita ser con antibiótico. Para previr este tipo de infecións e imprecisdibel:  evitar a contaminación do sitio operatorio, empregar material estéril e un equipo individual para cada paciente, que o equipo cirúrxico este estéril, área cirúrxica antiséptica, esterilizar os equipos de incisión despois de cada intevención e manter en todo o momento a asepsia.

Úlceras por presión (UPP)

Unha úlcera por presión é unha lesión da pel e tecidos subxacentes producidas por unha presión prolongada sobre a pel. Isto conleva á isquemia, e a isquemia, á morte celular.

Sucédelles a pacientes con movilidade limitada ou reducida, debido a que están durante moito tempo encamados ou sentados. A principal causa da presión é o propio peso do paciente sobre as zonas nas que se apoia. 

Ademais da presión, existen outros factores que poden facilitar a aparición de úlceras por presión, como son, a idade, o estado nutricional, o estado da pel, a humidade, a movilidade e a sensibilidade, e a fricción e cisalla na cama. Cantos máis factores actúen, e durante máis tempo, máis probabilidades hai de que apareza unha úlcera por presión.

Éste tipo de lesións adoitan aparecer en zonas de prominencias óseas que se apoian directamente na cama ou o sillón, ainda que tamen poden aparecer nas zonas de roces de certos dispositivos, como as sondas vesicais, as nasogástricas, as mascarillas, gafas de osixeno...   

O estetoscopio como vector da infección nosocomial

Co obxectivo de determinar os microorganismos que poden illarse das membranas dos estetoscopios do persoal sanitario do Servizo de Urxencias, coñecer que antisépticos disminúen dita contaminación e valorar con que frecuencia se limpan os estetoscopios, o Servizo de Urxencias e Microbioloxía do Hospital La Candelaria de S. C. de Tenerife realizou un estudo que resumimos a continuación:

Métodos: Diseñouse un estudo transversal antes-despois. Os suxeitos en estudo foron os estetoscopios dos médicos e enfermeiros do Servizo de Urxencias. O cultivo realizouse presionando as membranas dos estetoscopios en placas de agar-sangue. De forma aleatoria, seleccionáronse 49 estetoscopios para o estudo antes e despois da súa limpeza con tres axentes antisépticos: alcohol 96º, alcohol propílico e xabón. Analizáronse os microorganismos illados, a proporción de cultivos positivos e negativos antes e despois da limpeza, e realizouse unha enquisa sobre a frecuencia de limpeza do estetoscopio.

Resultados: Examináronse 122 estetoscopios. A maioría deles estaban colonizados por flora habitualmente presente na pel. Tamén se illaron microorganismos potencialmente patóxenos: S. aureus, Acinetobacter sp. e Enterobacter agglomeraus. O producto de limpeza máis efectivo foi o alcohol propílico. Ao analizar os hábitos de limpeza, o 45% deles limparon os seus estetoscopios anualmente ou nunca e só un 35% o limpou mensualmente.

Conclusión: As membranas  dos estetoscopios empregados polos médicos e enfermeiros do servizo de urxencias están colonizados por bacterias. Aínda que non estudiamos a colonización da pel dos pacientes hospitalizados, este estudo pode ter implicacións clínicas relevantes. O illamento de microorganismos potencialmente patóxenos suxire que o estetoscopio debe ser considerado como un vector da infección nosocomial non só en urxencias senón tamén no resto do hospital.

Diagnóstico da neumonía nosocomial.

1. CLÍNICO. 

Pacientes ingresados durante máis de 48 horas que presentan un infiltrado radiolóxico novo ou progresión de infiltrado previo, ademáis de:

• febre ou hipertemia
• leucocitose, leucopenia ou incremento da cantidade e da purulencia das secrecións.

Índice clínico de infección pulmonar (CPIS): score que xunta os criterios clínicos mencionados  máis a relación  PaO2/FiO2 como indicador da oxixenación e o cultivo de secrecións. Permite levar a cabo un diagnóstico, outorga puntuación de gravidade e o seguimento da evolución no tempo da neumonía intrahospitalaria.
     
     2. RADIOLÓXICA.

A radioloxía de tórax realízase sistemáticamente a todo paciente no que se sospeite neumonía. A TAC débese reservar pra presentacións clínicas confusas ou cando a neumonía non se resolve ou pregresa con un tratamento ATB axeitado.

    3. ETIOLÓXICO. 

Cambia según países, cidades, hospitais e hasta nas diferentes áreas do mesmo hospital, sendo a Pseudomona aeruginos e S.aureus os patóxenos máis comúns nesta infeción.

Bacterias implicadas nas infeccións: Acinetobacter Baumannii

ACINETOBACTER BAUMANNII

Pertence á familia de cocobacilos gram negativos, oxidasa negativos, non fermentadores, non esporulados e aerobios estrictos. Atópase disperso na natureza, basicamente na auga e no chan, e poden ser atopadas tanto en obxectos animados coma en inanimados.

No medio hospitalario foron illados de: humidificadores, equipos de ventilación, a pel do persoal de saúde, colchóns, coxíns e outras equipacións. 

Documentáronse casos de Acinobacter baumannii que sobreviviron en superficies secas más de 25 días.

Este tipo de bacterias son parte da microbiota cutánea. O 31% do persoal sanitario é portador de bacilos gram negativos nas súas mans. Os microorganismos máis comunmente aislados son Enterobacter sp (16,5%) e Acinetobacter sp ( 7,5%). Tanto a persistencia sobre superficies secas como a súa presencia na pel do persoal sanitario, contribúe á transmisión cruzada entre pacientes; por iso é sumamente importante o cumprimento das medidas de óptimo control de infección para previr ou minimizar os posibles brotes. As especies de Acinetobacter considéranse pouco virulentas salvo en pacientes inmunocomprometidos ou que padezan:

• enfermidade grave
• infección o sepsis previa
• ventilación mecánica prolongada
• antibioterapia previa
• colonización previa por Acinetobacter
• estadía prolongada de UCI
• uso previo de antimicrobianos

As infección do torrente sanguíneo por Acinobacter Baumannii checan ao 2% do total das adquiridas en hospitais e ao 6% das neumonías asociadas ao ventilador nosocomial en EEUU. En Europa A.Baumannii foi o noveno patóxeno máis común en infeccións hospitalarias do torrente sanguíneo. En Latinoamérica alcanza ao 5,3% de todos os aislados de bacteriemias nosocomiais. En Chile as especies de Acinobacter representaron o 9,4% de todos os brotes nosocomiais.

Esta bacteria pode ser a causante de numerosas patoloxías como: Neumonía, bacteriemia,meninxite,infección do tracto urinario, peritonitis e infeccións da pel e texidos blandos.

Novo producto de limpeza para prevención

No seguinte vídeo atopamos algúns datos de interese internacional sobre as infeccións nosocomiais que nos fan dar de conta da importancia deste tema.
Así mesmo, ofrécennos información sobre un novo producto de limpeza que parece ser unha das respostas para frear o crecemento dos axentes microbianos responsables das infeccións intrahospitalarias. Este producto elaborado no sur de Francia é pioneiro no sector da prevención de estas enfermidades e conta co aval de grandes organismos internacionais como a OTAN, xa que é aplicable a todo o ámbito médico ou paramédico.
No vídeo aparece o exemplo dunha gardería francesa que emprega o producto e conclúe deixando pé á propia opinión de cadaquén sobre que non podemos olvidar, como recoñecen certos expertos, que tratándose de certos xérmenes en certos lugares (como o caso da gardería) a exposición aos mesmos ás veces é necesaria para procesos inmunolóxicos no individuo.

Esperamos que o disfrutedes e vos achegue información.

Infeccións no paciente ancián

Os pacientes anciáns hospitalizados adoitan padecer este tipo de infecións con máis frecuencia que outro sector da poboación. Os servizos de xerontoloxia xogan un papel esencial na prevención e control das infeccións nos que o diagnóstico precoz do xerme causante é o máis relevante. É fundamental adoptar cos pacientes xeriátricos todas as medidas de asepsia e ser moi estrictos ca esterilización.

Entre as xeralidades cursan: unha etioloxía infecciosa diferente, un cadro clínico atípico, inespecífico e ausente, unha lenta resposta ó tratamemto, unha evolución tórpida, unha elevada morbi-mortalidade, e reaccións adversas medicamentosas.

Entre as infeccións máis comúns en anciáns atopamos:

        - Partes brandas: Erispelas, úlceras por presión e feridas cirurxicas, linfanxite. 

         -Boca: Periodontite, caries, candidiase.

         -Tracto urinario: Cistite, pielonefrite, abscesos.

         -Tracto respiratorio: Neumonias, tuberculose, reactivación EPOC (enfermidade pulmonar obstructiva crónica).

         -Osteoarticulares: Artrite, osteomielite (as fracturas condicionan infección).

         -Endocardite, tromboflebite, endarterite.

         -Septicemia, shock séptico.

         -Intraabdominais: Apendicite, peritonite, colanxite, diverticulite, abscesos.

         -Anexos cutáneos: Dermato e onicomicose.

         -Virais: Gripe, heroes zoster.

       

 Nos servizos xeriátricos intentan reducir este tipo de infecciós nos pacientes da terceira idade procurando estancias medias de hospitalización (pois canto menor sexa a estancia hospitalaria menos risco teñen de adquirir unha infección nosocomial) e unha atención máis completa, que xunto coa rapidez na detección do xerme conseguen reducir considerablemente a incidencia destas enfermidades. 

A parte destas medidas tamen debemos ter en conta a prevención con vacinas, co inicio temperán da antibioticoterápia empírica, específica (e parenteral si fose necesario) , ca estreita vixiancia das interaccións medicamentosas e reaccións adversas que se poidan procudir debido á polifarmacoterapia á que adoitan estar sometidos estos pacientes. 

Neumonía intrahospitalaria

A neumonía nosocomial defínese como unha infección do parénquima pulmonar, a cal foi adquirida durante a estancia no hospital.Esta prodúcese como consecuencia da invasión bacteriana do tracto respiratorio inferior. Adoita aparecer tras as 48-72 horas do ingreso hospitalario ou dentro dos 7 días posteriores a alta.

 Dentro de esta definición tamén se inclue a neumonía nosocomial asociada a ventilación pulmonar que adoita aparecer en pacientes que levan máis de 48 horas sometidos a este tipo de ventilación.

O momento no que esta se desenvolve é crucial pra definir o tipo de etioloxía bacteriana e a súa evolución. Por iso distinguimos entre:

• Neumonía nosocomial temperá: producida entres as 48-96 horas despois do ingreso.
• Neumonía nosocomial tardía: desenvólvese mías tarde, causada por patóxenos que colonizan a orofarinxe durante o ingreso.

Os principais factores de risco que provocan a aparición dunha neumonía nosocomial son: alcalinización gástrica, aspiración de secrecións orofarínxeas, administración previa de antibióticos, sondaxe nasogástrico, malnutrición, circuítos do respirador, días de estancia na UCI, dispositivos invasivos tales como sondaxes, catéteres etc, posición supina, hiperdistensión gástrica, enfermidades crónicas etc.

O  mal manexo do paciente, sin as medidas de asepsia e antisepsia básicas, como son o uso de luvas para a manipulación, lavado de mans, uso de mascarillas, o illamento e o adecuado manexo dos equipos de esterilización facilitan ainda máis a aparicion deste tipo de infección nosocomial, a cal é a segunda causa de infección nosocomial que xera o 15% de infeccións hospitalarias.

A mortalidade da neumonía nosocomial en pacientes ventilados alcanza o 30-50%, con unha mortalidade atribuible que oscila entre o 10-50%, pois esta infeción intrahospitalaria é a que produce a maior tasa de morbi-mortalidade.

Microorganismos implicados nas infeccións nosocomiais

Moitos axentes patóxenos diferentes poden causar infeccións nosocomiais, e aquí describimos algúns deles como son:

1.  Bacterias: nas que hai que facer dúas distincións:

                                - Bacterias comensales atopadas na flora normal das persoas sanas. Éstas teñen unha importante función protectora ao previr a colonización por  microorganismos patóxenos. Algunhas bacterias comensales poden causar infección se o paciente está inmunocomprometido.

              

                                - Bacterias patóxenas, que teñen maior virulencia e causan infección (esporádicas ou endémicas), independentemente do estado do hóspede.

     2. Virus: existe a posibilidade de transmisión nosocomial de moitos tipos de virus, como por exemplo o Virus da hepatite B e C, o Virus sincitial respiratorio (VSR), Rotavirus, Enterovirus, ou outros como o Citomegalovirus, o VIH, o Herpes simple e a Varicela Zóster.

    3. Parásitos e fungos: moitos fungos e parásitos son microorganismos oportunistas e causan infeccións ao longo dun tratamento prolongado con antibióticos e inmunodeficiencia grave. Algúns dos máis frecuentes son: Cándida albicans, Aspergillus spp, Cryptococcus neoformans e  Cryptosporidium; estes poden chegar a ser unha causa moi importante de infeccións nosocomiais en pacientes con inmunodeficiencia.

Xornada do Hospital Gregorio Marañón e Fundación Ciencias de la Salud

O pasado 15 de novembro, tivo lugar a xornada "Gasto de la infección nosocomial o cómo mejorar la calidad", organizada polo Hospital General Universitario Gregorio Marañón de Madrid e a Fundación de Ciencias de la Salud, en colaboración coa Fundación Rafael del Pino e o apoio de GlaxoSmithKline (GSK), na que participou o xefe do servizo de Microbioloxía Clínica e Enfermidades Infecciosas do mesmo, Emilio Bouza.
(Para maior información, picar na imaxe adxunta.)

Este acto pretendía informar e concenciar de que a redución das infeccións nosocomiais pode conseguir un aforro moi sustancial no Sistema Nacional de Saúde (SNS), debido a que estas enfermidades se desenvolven como consecuencia de complicacións nos procesos aos que son sometidos os pacientes.

O experto Emilio Bouza interviña defendendo que se trata dun tema de vital relevancia, xa que estas infeccións son moi importantes pola súa morbilidade, mortalidade e gasto asociado e, así mesmo, recordaba que a incidencia destas infeccións serve como marcador da seguridade do paciente e da calidade dun hospital.

"A disminución da súa incidencia pode traer consigo un aforro moi sustancial para o Sistema Nacional de Saúde. Así, por exemplo, unha bacteriemia asociada a catéter cústalle ao noso sistema sanitario preto de 18.000 euros por episodio, mentras que o gasto asociado a unha diarrea por clostridium difficile oscila entre os 5.000 e os 8.000 euros aproximadamente" recalcou.

Bouza insistiu en que realizar un bo control da infección nosocomial é un dos poucos mecanismos que aforra diñeiro ao sistema sanitario ao tempo que incrementa a calidade deste. E así solicitou que se pase a implantar no maior nivel posible sistemas de prevención organizados para permitir reducir as cifras de incidencia deste problema.

Datos do estudo 'Epine 2011' indican que un 6,3% dos pacientes hospitalizados en España no último ano sufriron unha infección durante o seu ingreso, sendo esta a tasa máis baixa dos últimos 20 anos. Nesta última edición participaron 287 hospitais de agudos de toda España e un total de 61.222 pacientes.

"As cifras son moi similares ás doutros países europeos onde tamén se están facendo importantes esforzos en relación co control das infeccións nosocomiais", concluiu o especialista.

Lugares de infeccións nosocomiais

- INFECCIÓN URINARIA: É  a infección mais común, o 80% das infeccións son ocasionadas por unha sonda vesical permanente. As infecións adoitan definirse según criterios microbiolóxicos: Cultivo cuantitativo de urina con resultados positivos. As bacterias causantes da infección urinaria proveñen da flora intestinal, xa sexa  normal (Escherichia Coli) ou contraída no hospital (Klebisella polifarmacorresistente).

-INFECCIÓN NO LUGAR DUNHA INTERVENCIÓN CIRÚRXICA: Éste tipo de infeccións tamén son bastante frecuentes. A infección adoita contraerse durante a própia operación xa sexa esóxena (é dicir, o aire, o equipo médico, os ciruxáns, e outro persoal médico), ou endóxena (da flora da pel ou do sitio da operación) ou en raras ocasións, do sangue empleada na intervención cirúrxica.

-INFECCIÓN RESPIRATORIA (Neumonia nosocomial): Sucede en diferentes grupos de pacientes, sobretodo nos que están conectados a respiradores. Adoita desenvolverse tamén en pacientes con sondas nasogástricas. Os microorganismos colonizan o estómago, as vias respiratorias superiores, os bronquios, e causan infección nos pulmóns (neumonía). En pacientes cun alto grado de inmunodeficiencia pódese dar neumonía por Legionella e por Aspergillus.

-INFECCIÓN SANGUÍNEA (Bacteriemia nosocomial):  Representan unha pequena proporción das infeccións nosocomiais, arredor do 5%. Ainda que a tasa de letalidade é alta. Os microorganismos colonizadores do cateter dentro do vaso poden producir bacteriemia sin infección externa visible. Os principais factores de risco son a duración da cateterización, o grado de asepsia no momento da inserción e o coidado continuo do cateter.

-OUTRAS INFECCIÓNS NOSOCOMIAIS: Outros lugares de infeccións potenciais: 

          As infeccións da pel e tecidos brandos (lesións abertas, como úlceras e queimaduras)

          A gastrointerite (máis común en nenos causada principalmente por un rotavirus).

          A sinusite e outras infeccións entéricas, infeccións de ollos e da conxuntiva.

          A endometriose e outras infeccións dos órganos xenitais tras o parto.

   

Factores de risco de enfermidades nosocomiais

As infeccións nosocomiais aumentan de forma significativa e ademáis, hai que destacar que nos últimos anos aumentou a incidencia por microorganismos e infeccións polimicrobianas.

É importante coñecer a prevalencia das infeccións nosocomiais así como os principais factores de risco, co obxectivo de minimizar os custos humanos e económicos asociados ás infeccións nosocomiais.

Os factores de risco relacionados con este tipo de infeccións son os seguintes:

• Estado de gravidade clínica
• Fallo multiorgánico
• Disminución de las defensas do hóspede
• Malnutrición
• Dispositivos invasivos: catéteres arteriais y venosos, tubo endotraqueal, sonda vesical, sensor de presión intracraneal.
• Manipulaciós múltiples
• Uso prolongado de antibióticos de amplo espectro
• Duración do ingreso

LUGARES MÁIS FRECUENTES DE INFECCIÓNS NOSOCOMIAIS

Infeccións nosocomiais en neonatos.

O concepto de infección nosocomial en neonatos varía en función do momento en que esta foi concibida, ben durante o ingreso ou ben durante o parto.
Se foi despois do parto, ésta dise que é unha infección nosocomial, e exprésase nun período de 48-72 horas, mentres que no caso de que está xa sea presentado no momento do parto dise que é unha infección maternofetal, e a sintomatoloxía aparecerá antes das 48 horas.

A infección nosocomial en recén nacidos presenta diferentes graos de incidencia, segundo as complicacións producidas durante o parto:

• En partos sin complicacións, a porcentaxe de incidencia é do 1%. Isto débese a que en estos casos o tempo de hospitalización é menor e os neonatos non adoitan requir nigún coidado especial.

• En partos con complicacións, o risco de sufrir unha infección de este tipo pode chegar ata o 50%, debido a que os neonatos requiren coidados especiais e por tanto o seu tempo de ingreso é maior. Reciben tratamentos invasivos, que rompen as barreiras de protección como a pel, por tanto a exposición é maior.

Outro factor influínte na incidencia das IN é o peso que presenta o recén nacido:

•  En recéns nacidos con peso infeior a 1kg a porcentaxe de infectados adoita ser entre 18% e o 45%.
• En recéns nacidos con peso superior a 2kg a porcentaxe descende a parámetros entre un 2% e un 12%.

Os principais factores de risco son:

• Sistema inmune inmaduro.
• Inmunidade pasiva moi escasa, antes das 34 semanas de vida.
•  Pel fráxil, e por tanto máis fácil de lesionar.
• Tratamentos invasivos.
• Entorno.

As IN máis comúns adoitan ser: septicemia(entre un 30% e 50%), neumonía , infección gastrointestinal, infección de ollos, nariz, oídos, farinxe e pel.
 

En canto a etioloxía, polo xeral son causados por bacilos gram negativos, gram positivos, enterococos, fungos e virus.
 

Vixilancia das enfermidades nosocomiais

Os obxetivos fundamentais da vixiancia das enfermidades nosocomiais son a reducción das mesmas e o seu custo. Pra levalo a cabo, debemos:
    
     -En primeiro lugar, facer que o persoal clínico e outros traballadores hospitalarios estean máis conscientes das infeccións nosocomiais e a resistencia ós antimicrobianos, de maneira que aprecien a necesidade da prevención.

     -Debemos sinalar a necesidade de crear programas de prevención novos e intensificados, e evaluar o efecto das medidas de prevención.
    
     -É importante sinalar os posibles puntos nos que se pode mellorar na atención dos pacientes e a necesidade de efectuar outros estudos epidemiolóxicos (como por exemplo, os análises dos factores de risco).

A vixiancia é un proceso circular:
          1º. EXECUCIÓN DA VIXIANCIA: Definición de metas, recolleita de datos co protocolo de vixilancia.
          2º. RETROALIMENTACIÓN E DIVULGACIÓN DE ANÁLISES: Análises, interpretación,  comparación e discusión de datos.
          3º. PREVENCIÓN: Decisións e medidas correctivas.
          4º. EVALUACIÓN DO EFECTO DAS INFECCIÓNS NOSOCOMIAIS POR MEDIO DA VIXIANCIA OU OUTROS ESTUDOS.
     
        E así sucesivamente, de maneira que trala evaluación dos efectos das infeccións nosocomiais, volveríamos ó primeiro punto.

Prevención das enfermidades nosocomiais.

Na prevención das enfermidades nosocomiais están involucrados todas as persoas e todos os servizos provedores de antención da saúde. É necesario preparar un plan de traballo anual para evaluar e promover unha boa atención da saúde, illamento apropiado, esterilización e outras prácticas, capacitación do persoal e vixilancia epidemiolóxica. Isto é o que se coñece como Comité de Control de Infeccións.

Todas as téncnicas de prevención de infeccións debénse levar a cabo en sitios especializados, como os quirófanos, as unidades de coidados intensivos e os pabellóns de maternidade e recén nacidos.

Unha das medidas para  previr as enfermidades nosocomiais é a hixiene levada a cabo polo persoal sanitario. Este deben  facer una lavado de mans tanto hixiénico como cirúrxico. A primiera debe facerse como medida obrigatoria tras o contacto directo con pacientes en UCI, antes e despois do contacto con pacientes e tras tocar material infectado, mentres que o segundo faise ó colocar guantes estériles ou realizar calquera técnica invasiva.

Outra medida moi importante a hora de previr a aparación desta afección e a utilización de guantes sempre que se entre en contacto con un paciente. Estes deben ser cambiados con cada novo paciente.

Debése de limitar a exposición do paciente a infeccións de visitantes, o persoal do hospital, outros pacientes ou o equipo de diagnóstico e tratamento. Os pacientes que presenten calquera síntoma de infección deberán ser isallados pra evitar o contaxio con outros pacientes.

O imprescindible para evitar este tipo de  infeccións é que tanto o material hospitalario como os quirófanos estén estériles. Unha persoa debe encargarse de limpar, descontaminar, probar, preparar pra o uso, esterilizar e gardar asépticamnete todo o equipo estéril do hospital. Todo esto farao en colaboración co Comité de Control de Infeccións e outros programas do hospital.

Labor tamén importante é a do equipo de limpeza que debe de levar una estrictica limpeza, regular e ordenada de todas as áreas, mantendo unas condicións de hixiene óptimas para evitar as enfermemidades nosocomiais.

Criterios diagnósticos das infeccións nosocomiais

O diagnóstico das infeccións nosocomiais é complicado xa que é bastante difícil distinguir entre unha infección e unha descomposición  funcional, cardíaca ou respiratoria.
Cada tipo de infección nosocomial ten unhas manifestacións características que facilitan o seu diagnóstico e posterior tratamento. Algúns dos posibles signos de infección nosocomial son hipertermia, leucocitose e un aumento dos reactantes de fase aguda sen existir infección en pacientes postoperados.
Ante a sospeita dunha infección nosocomial as probas diagnósticas que normalmente se realizan dependendo de cada caso en particular son:

• Hemograma
• Radiografía de tórax
• Hemocultivo ( periférico e das vías centrais)
• Cultivo de aspirado bronquial
• Sedimento e cultivo de urina
• Outros cultivos según a clínica ( secreción de urina cirúrxica, LCR, coprocultivo, etc.)
• En caso de sospeitas de infección nosocomial relacionada con catéter, débese facer un cultivo do orificio de entrada na pel e das conexións.

No ambiente hospitalario, as medidas de illamento teñen como finalidade previr a transmisión de microorganismos dende os pacientes colonizados ou infectados ata as persoas susceptibles, incluindo outros pacientes, persoal sanitario, visitantes, etc. O illamento dos pacientes debe realizarse de acordo coas características do axente etiolóxico e das vías de transmisión.
Co fin de evitar a transmisión das infeccións no ambiente hospitalario, as precaucións estándar deben cumplirse en todo momento e con todos os pacientes.
Tratándose dun paciente infectado, ademáis das precaucións estándar, débense levar a cabo outras precaucións adicionais que son:

        - Precaución respiratoria cando a transmisión é aérea por microgotas de menos de 5 micras. Nestes casos débese usar mascarilla, limitar o movemento e o transporte do paciente, o cal debe tamén usar mascarilla se se traslada. Por exemplo no sarampión.

        - Precaución de microgotas ou gotas cando a transmisión é por microgotas de máis de 5 micras, como por exemplo na tuberculose.

         - Precaución de contacto cando a transmisión é por contacto directo ou indirecto. Nestes casos, a habitación do paciente debe ser individual. Por exemplo en bronquite.

         - Precaucións nos casos de infeccións transmitidas por vectores como: cascudas, moscas, mosquitos, formigas,etc. Nestes casos débense tomar medidas de limpeza axeitadas do ambiente hospitalario.